Contents
Tiểu Sử Cuộc Đời Của Lê Trí Dũng
Họa sĩ Lê Trí Dũng sinh năm 1949, lớn lên trong một gia đình giàu truyền thống nghệ thuật. Cha ông, Lê Quốc Lộc, là một họa sĩ sơn mài nổi tiếng, được vinh danh với Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật vào năm 2000, là một trong những danh họa của thế kỷ XX. Từ nhỏ, Lê Trí Dũng đã thừa hưởng niềm đam mê hội họa từ cha. Ông không chỉ học hỏi từ những bậc thầy trong gia đình mà còn chịu ảnh hưởng sâu sắc từ danh họa Nguyễn Tư Nghiêm, hàng xóm sát nhà.
Hàng ngày, Lê Trí Dũng thường sang nhà họa sĩ Nguyễn Tư Nghiêm để xem ông vẽ các con giáp. Sự tiếp xúc gần gũi và thường xuyên với những tác phẩm của Nguyễn Tư Nghiêm đã để lại ảnh hưởng lớn trong bút pháp và phong cách sáng tác của ông. Sau này, ông đã phát triển phong cách riêng và nổi bật với những bức tranh về đề tài chiến tranh. Với kinh nghiệm thực tế từ thời gian lăn lộn ở chiến trường Quảng Trị, làm lính bộ binh rồi lính tăng thiết giáp, ông đã tái hiện lại cuộc sống và những khoảnh khắc chiến tranh với sự chân thực và xúc động.
Phong Cách Nghệ Thuật
Họa sĩ Lê Trí Dũng là một nghệ sĩ đa tài, nổi bật với khả năng sáng tạo phong phú và không ngừng đổi mới trong nghệ thuật. Ông nổi tiếng với một loạt các tác phẩm về đề tài chiến tranh và đặc biệt là tranh ngựa, một đề tài mà ông đã dồn hết đam mê và tâm huyết suốt nhiều năm.
Trong sự nghiệp của mình, Lê Trí Dũng đã tạo ra khoảng 3.000 bức tranh ngựa. Ông không gò bó mình vào bất kỳ chất liệu nào mà thử nghiệm trên nhiều loại khác nhau như giấy dó, giấy xuyến chỉ, bút nhũ trên bìa đen, bìa các-tông, và nhiều vật liệu khác. Ông vẽ ngựa mọi lúc, mọi nơi, như thể lo sợ mất đi cái “thần khí” độc đáo trong từng bức tranh nếu chậm trễ.
Cơ duyên với đề tài ngựa đến với Lê Trí Dũng một cách tình cờ. Trong một lần vẽ bức “Quân doanh Từ Công” – một bức tranh lớn mô tả Tướng công Từ Hải và nàng Kiều, có hình ảnh một con ngựa đứng phía sau hai nhân vật chính. Bức tranh này đã thu hút sự chú ý đặc biệt của một khách người Mỹ, người chỉ mua tranh vì bị cuốn hút bởi con ngựa trong bức tranh. Ông này nhận xét rằng con ngựa trong tranh có nét phiêu linh mờ ảo, mang đậm bản sắc Việt và khác biệt hoàn toàn so với các tranh ngựa khác mà ông từng thấy trên thế giới. Điều này đã thúc đẩy Lê Trí Dũng bắt đầu vẽ riêng một dòng tranh ngựa, biến nó thành một chủ đề độc lập, không chỉ là phần phụ họa cho con người nữa.
Trước khi nổi danh với đề tài ngựa, Lê Trí Dũng đã khẳng định mình qua nhiều tác phẩm về chiến tranh, ghi dấu ấn mạnh mẽ trong lòng công chúng và giới chuyên môn. Các tác phẩm tiêu biểu của ông như “Vượt trọng điểm” (sơn mài, 1974), “Vượt sông” (sơn mài, 1976), “Cánh rừng dioxin” (lụa, 1989), “Mẹ của những người lính” (sơn dầu, 1999), “Chân dung người lính” (sơn dầu, 2004) đều phản ánh sự tàn khốc của chiến tranh và lòng dũng cảm của những người lính. Ông từng tham gia nhiều triển lãm lớn về đề tài chiến tranh, như “Cái nhìn từ hai phía” ở Boston, triển lãm “Nam Bang” tại Sydney, Úc. Năm 1992, ông được Hội Cựu chiến binh Mỹ mời sang triển lãm tại Mỹ, gây ấn tượng mạnh mẽ với các tác phẩm về chất độc da cam.
Phong cách nghệ thuật của Lê Trí Dũng là sự hòa quyện giữa truyền thống và hiện đại, giữa cảm xúc cá nhân và sự phản ánh xã hội. Ông không chỉ tạo nên những tác phẩm đẹp về mặt thẩm mỹ mà còn chứa đựng những triết lý sâu sắc, góp phần làm phong phú thêm bức tranh nghệ thuật Việt Nam.
Sự Khác Biệt Của Lê Trí Dũng Trong Các Bức Tranh Vẽ Ngựa
Lê Trí Dũng, biệt danh “Dũng ngựa” hay “lão lái ngựa”, là một họa sĩ nổi tiếng với những bức tranh ngựa đầy phong cách và ấn tượng. Ông không chỉ vẽ ngựa một cách xuất sắc mà còn mang đến triết lý âm dương ngũ hành vào từng tác phẩm, từ Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, đến Thổ. Hình ảnh những con ngựa của Lê Trí Dũng, dù đang phi nước kiệu mạnh mẽ, tung bờm căng vó, hay thong thả dạo bước trên bãi cỏ, đều mang một vẻ đẹp riêng biệt và cuốn hút.
Kiến thức sâu rộng về đông tây kim cổ giúp ông hiểu rõ lai lịch và đặc điểm của từng giống ngựa như Thiên lý mã, Xích thố, Ô truy, Bạch mã. Sự hiểu biết này làm cho hình ảnh mỗi con chiến mã trong tranh của ông thêm phần sống động và có hồn. Ông vẽ ngựa như thể ngựa đã nhập vào đầu cọ của mình, trở thành một phần không thể tách rời trong sáng tạo nghệ thuật.
Họa sĩ Thành Chương từng so sánh tranh ngựa của Lê Trí Dũng với tranh của danh họa người Trung Quốc Từ Bi Hồng, người đã làm cả thế giới nghiêng mình trước những bức tranh ngựa của mình. Tuy nhiên, theo nhận xét của nhà sưu tầm tranh nổi tiếng Trương Nhuận, tranh ngựa của Lê Trí Dũng có nét độc đáo và khác biệt hoàn toàn. Nếu như Từ Bi Hồng tập trung vào tả thực, với những con ngựa chắc khỏe và hơi thô được vẽ bằng mực Nho, thì tranh ngựa của Lê Trí Dũng mang đậm bản sắc Việt Nam, không lẫn với bất kỳ trường phái nào trên thế giới.
Về mặt màu sắc và hình khối, tranh ngựa của Lê Trí Dũng có đặc điểm rất riêng: chân ngựa nhỏ và mảnh mai, nhưng bờm và đuôi lại đầy mạnh mẽ, dáng ngựa thể hiện cốt cách con người. Một trong những bức tranh nổi bật của ông là bức vẽ trên giấy xuyến chỉ, với dáng ngựa tung vó mạnh mẽ và bay bổng, không thể sao chép lại vì nó mang “thần khí” đặc biệt. Ngựa trong tranh của Lê Trí Dũng ít khi có dáng điệu nghỉ ngơi, mà luôn trong trạng thái tung bờm, tung vó, như vươn lên một cách đầy sinh động.
Điều đặc biệt nữa là tranh ngựa của ông luôn gắn với yếu tố không gian thực tại như mùa sen, hoa đào, hoặc cảnh trăng hạ, sương giáng, tạo nên một chiều sâu độc đáo cho tác phẩm. Chính những yếu tố này đã làm cho tranh ngựa của Lê Trí Dũng trở nên không thể trộn lẫn với bất kỳ tác phẩm nào khác trên thế giới, cũng như trong nền nghệ thuật phương Đông.
Các Tác Phẩm Tiêu Biểu
Quân doanh Từ Công
Đây là bức tranh nổi tiếng khởi nguồn cho sự chuyển hướng của Lê Trí Dũng vào đề tài ngựa. Trong bức tranh, hình ảnh Từ Hải oai phong ôm Thuý Kiều với con ngựa phía sau đã thu hút sự chú ý đặc biệt của người xem.
Ngựa chiến trong mùa sen
Một trong những bức tranh nổi bật với hình ảnh ngựa giữa khung cảnh mùa sen, thể hiện sự hài hòa giữa động và tĩnh, sức mạnh và vẻ đẹp dịu dàng của thiên nhiên.
Vượt trọng điểm (1974)
Bức tranh sơn mài này hiện được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, ghi dấu ấn của ông trong lĩnh vực tranh về đề tài chiến tranh.
Vượt sông (1976)
Một tác phẩm sơn mài khác, thể hiện tài năng của Lê Trí Dũng trong việc kết hợp màu sắc và hình khối để tái hiện cảnh chiến tranh khốc liệt.
Cánh rừng dioxin (1989)
Bức tranh lụa này đã tạo nên tiếng vang lớn với chủ đề chất độc da cam, được đánh giá cao trong các triển lãm quốc tế.
