Contents
Khái Quát Về Lịch Sử Ra Đời Tranh Sơn Dầu
Tranh sơn dầu có nguồn gốc từ thời cổ đại, nhưng được phát triển và hoàn thiện đáng kể vào thời kỳ Trung Cổ. Ban đầu, các họa sĩ sử dụng sơn dầu chủ yếu trong việc trang trí các bản thảo và tượng.
Ảnh Hưởng Của Trường Cao Đẳng Mỹ Thuật Đông Dương
Tranh sơn dầu bắt đầu phát triển tại Việt Nam vào đầu thế kỷ 20, khi Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (École des Beaux-Arts de l’Indochine) được thành lập vào năm 1925 tại Hà Nội. Trường này do người Pháp sáng lập với mục đích đào tạo các nghệ sĩ bản địa theo phong cách và kỹ thuật phương Tây.
Giai Đoạn Trước Cách Mạng Tháng Tám (1930s – 1945)
Các nghệ sĩ Việt Nam bắt đầu sáng tạo ra những tác phẩm kết hợp giữa phong cách truyền thống Việt Nam và kỹ thuật sơn dầu phương Tây. Những tác phẩm này thường thể hiện đề tài về cuộc sống hàng ngày, cảnh quan và văn hóa Việt Nam.
Giai Đoạn Kháng Chiến Chống Pháp (1945 – 1954)
Trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp, nhiều nghệ sĩ đã tham gia vào phong trào kháng chiến và sáng tác những tác phẩm cổ vũ tinh thần đấu tranh của nhân dân. Những bức tranh sơn dầu trong thời kỳ này thường có tính chất tuyên truyền và khắc họa chân thực cuộc sống và chiến đấu của người dân và quân đội.
Giai Đoạn Kháng Chiến Chống Mỹ (1954 – 1975)
Nghệ thuật sơn dầu tiếp tục phát triển mạnh mẽ với đề tài chủ đạo là cuộc sống kháng chiến, tinh thần đấu tranh và những hình ảnh về người lính, người nông dân. Các tác phẩm trong thời kỳ này thể hiện rõ nét tinh thần yêu nước và khát vọng hòa bình.
Giai Đoạn Sau Đổi Mới (1986 – Nay)
Sau Đổi Mới, nền kinh tế và xã hội Việt Nam mở cửa và hội nhập quốc tế, tạo điều kiện cho nghệ thuật sơn dầu phát triển đa dạng hơn về phong cách và chủ đề. Các nghệ sĩ được tiếp cận nhiều hơn với nghệ thuật quốc tế và các kỹ thuật mới.
Nhiều triển lãm nghệ thuật quốc tế được tổ chức, và các họa sĩ Việt Nam có cơ hội trưng bày tác phẩm của mình trên sân khấu quốc tế.
Các Dụng Cụ, Nguyên Liệu Để Làm Ra Một Bức Tranh Sơn Dầu
Dụng Cụ
– Bút lông (Brushes)
– Loại Bút lông:
– Bút lông tròn: Thích hợp để vẽ chi tiết nhỏ, đường nét mảnh.
– Bút lông dẹt: Thích hợp để vẽ các vùng màu lớn, tạo nét vuông hoặc đường kẻ.
– Bút lông quạt: Dùng để pha màu, tạo hiệu ứng mờ hoặc chuyển màu nhẹ nhàng.
– Chất Liệu
– Lông tự nhiên: Lông heo, lông chồn, lông sóc thường được sử dụng vì độ bền và khả năng giữ màu tốt.
– Lông tổng hợp: Phổ biến và thường rẻ hơn, phù hợp cho nhiều kỹ thuật khác nhau.
– Dao Trộn Màu (Palette Knives)
– Dùng để trộn màu trên palette và đôi khi để tạo hiệu ứng kết cấu trên tranh.
– Bảng Pha Màu (Palette)
– Có thể là gỗ, kính hoặc nhựa, dùng để pha trộn màu sơn dầu.
– Easel (Giá Vẽ)
– Giá vẽ đứng hoặc để bàn, giúp cố định canvas trong quá trình vẽ.
– Canvas (Vải Vẽ)
– Canvas căng trên khung gỗ, thường được phủ một lớp gesso (chất lót) để tạo bề mặt nhẵn mịn và chống thấm sơn.
Nguyên Liệu
– Sơn Dầu (Oil Paints)
– Sơn dầu được làm từ bột màu và dầu (thường là dầu lanh). Chất lượng và giá cả của sơn dầu có thể khác nhau, từ sơn dầu dành cho sinh viên đến sơn dầu chuyên nghiệp.
– Dầu Pha (Oil Mediums)
– Dầu Lanh (Linseed Oil): Thông dụng nhất, giúp làm loãng sơn và tạo độ bóng.
– Dầu Hạt Cải (Poppy Oil): Khô chậm hơn, ít ngả vàng, thích hợp cho các lớp trên cùng.
– Dầu Gai (Safflower Oil): Ít ngả vàng, khô chậm, thường dùng cho màu trắng và nhạt.
– Chất Làm Loãng (Solvents)
– Turpentine: Dùng để làm loãng sơn dầu và làm sạch cọ.
– Mineral Spirits: Một loại dung môi thay thế turpentine, ít mùi hơn.
– Chất Làm Khô (Drying Agents):
– Cobalt Drier: Giúp sơn khô nhanh hơn, thường được pha với sơn dầu.
– Gesso
– Chất lót để phủ lên bề mặt canvas, giúp tạo bề mặt mịn và không thấm sơn.
Quy Trình Tạo Ra Một Bức Tranh Sơn Dầu
Chuẩn Bị
Chuẩn Bị Dụng Cụ và Nguyên Liệu
– Canvas (Vải Vẽ): Căng canvas lên khung gỗ và phủ một lớp gesso để tạo bề mặt nhẵn mịn.
– Cọ Vẽ: Chuẩn bị các loại cọ khác nhau cho các kỹ thuật và chi tiết khác nhau.
– Sơn Dầu: Chọn màu sơn dầu phù hợp.
– Dầu Pha và Chất Làm Loãng: Linseed oil, turpentine, hoặc các loại dầu pha và chất làm loãng khác.
– Bảng Pha Màu (Palette): Chuẩn bị để trộn màu.
– Khăn Lau và Chai Nước: Để lau cọ và vệ sinh.
Lên Ý Tưởng và Phác Thảo
Lên Ý Tưởng:
– Quyết định về chủ đề, bố cục và phong cách của bức tranh.
– Nghiên cứu hình ảnh tham khảo nếu cần.
Phác Thảo:
– Dùng bút chì hoặc than để phác thảo sơ bộ lên canvas. Đây là giai đoạn định hình bố cục và các yếu tố chính của bức tranh.
– Sử dụng một màu đơn sắc (thường là nâu hoặc xanh) để vẽ dưới lớp, xác định các vùng sáng tối chính.
Lớp Sơn Đầu Tiên (Blocking In)
Tạo Nền
– Phủ một lớp màu nền mỏng để tạo sắc độ chính cho bức tranh.
– Sử dụng cọ lớn để vẽ các khối màu lớn, không tập trung vào chi tiết.
Xác Định Sáng Tối
– Tạo các vùng sáng và tối chính, xác định nguồn sáng và độ tương phản.
Phát Triển Chi Tiết và Lớp Màu Trung Gian
Lớp Màu Trung Gian (Middle Layers)
– Bắt đầu thêm các lớp màu trung gian, chú ý đến sắc độ và chuyển màu.
– Sử dụng kỹ thuật glazing để tạo độ sâu và phong phú cho màu sắc.
Phát Triển Chi Tiết
– Sử dụng cọ nhỏ hơn để vẽ các chi tiết nhỏ, như khuôn mặt, bàn tay, và các vật thể chi tiết.
– Sử dụng kỹ thuật scumbling để tạo hiệu ứng ánh sáng và kết cấu.
Hoàn Thiện
Lớp Màu Cuối Cùng (Final Layers)
– Thêm các lớp màu cuối cùng để hoàn thiện chi tiết và tạo độ sáng tối cuối cùng.
– Sử dụng các lớp màu trong suốt để tạo ánh sáng và bóng đổ.
Chỉnh Sửa Cuối Cùng
– Kiểm tra lại toàn bộ bức tranh, chỉnh sửa những điểm chưa hài lòng.
– Đảm bảo bức tranh có sự cân đối và hài hòa về màu sắc và bố cục.
Hoàn Thiện và Bảo Quản
Để bức tranh khô hoàn toàn, quá trình này có thể mất từ vài ngày đến vài tuần, tùy thuộc vào độ dày của lớp sơn và điều kiện môi trường.
Sau khi bức tranh khô hoàn toàn, phủ một lớp varnish để bảo vệ bề mặt tranh khỏi bụi bẩn và tác động môi trường, đồng thời tạo độ bóng và tăng cường màu sắc.
Lắp khung cho bức tranh để bảo quản và trưng bày.
Quy trình vẽ một bức tranh sơn dầu đòi hỏi sự cẩn thận và kiên nhẫn, từ giai đoạn chuẩn bị đến hoàn thiện. Mỗi bước đều đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra một tác phẩm nghệ thuật đẹp và bền vững.
Các Kĩ Thuật Thường Được Áp Dụng Trong Vẽ Tranh Sơn Dầu
Trong nghệ thuật vẽ tranh sơn dầu, có nhiều kỹ thuật khác nhau mà nghệ sĩ có thể sử dụng để tạo ra các hiệu ứng đặc biệt và phong phú cho tác phẩm của mình. Dưới đây là một số kỹ thuật phổ biến:
Glazing
Kỹ thuật phủ các lớp màu trong suốt (glaze) lên nhau. Tạo độ sâu và ánh sáng cho bức tranh. Màu sắc của các lớp glaze sẽ hòa quyện và tạo ra các sắc độ phong phú.
Pha loãng sơn dầu với dầu lanh hoặc các chất pha loãng khác, sau đó nhẹ nhàng phủ lớp màu mỏng lên lớp màu đã khô.
Impasto
Kỹ thuật sử dụng sơn dày để tạo kết cấu trên bề mặt tranh. Tạo hiệu ứng nổi bật và kết cấu rõ ràng, làm cho bề mặt tranh có cảm giác ba chiều.
Sử dụng dao trộn màu hoặc cọ dày để bôi sơn trực tiếp lên canvas với lớp dày.
Alla Prima (Wet-on-Wet)
Kỹ thuật vẽ ướt trên ướt, hoàn thành bức tranh trong một phiên làm việc duy nhất. Tạo ra sự tươi mới và tự nhiên trong màu sắc, cho phép các màu hòa quyện một cách tự nhiên. Áp dụng màu sơn dầu ướt lên bề mặt tranh đã được phủ lớp sơn dầu ướt trước đó.
Scumbling
Kỹ thuật phủ một lớp màu mỏng, mờ lên lớp màu khô để tạo hiệu ứng ánh sáng hoặc màu sắc nhẹ nhàng tạo sự mềm mại và ánh sáng mờ ảo cho bức tranh.
Dùng cọ khô hoặc cọ mềm để phủ một lớp màu mỏng, thường là màu sáng, lên bề mặt màu tối đã khô.
Các kỹ thuật này không chỉ giúp nghệ sĩ tạo ra các hiệu ứng đặc biệt mà còn mở ra nhiều khả năng sáng tạo khác nhau. Tùy vào phong cách và mục đích nghệ thuật, mỗi nghệ sĩ có thể kết hợp các kỹ thuật này để tạo ra các tác phẩm sơn dầu độc đáo và đầy sức sống.
